بازگشت سرمایه یا ROI یک معیار ساده و بسیار مفید برای اندازه گیری گزینه ها و فرصت های سرمایه گذاری مختلف است. به احتمال زیاد، زمانی که برای پروژه خاصی سرمایه گذاری می کنید یا پول خرج می کنید، به میزان بازگشت سرمایه توجه کرده اید که معمولاً به صورت درصد بیان می شود که در این موارد شما ROI را محاسبه می کنید.
همه افرادی که در بازارهای مالی مختلف سرمایه گذاری می کنند همیشه به دنبال راه هایی هستند که به آنها کمک کند بهترین گزینه برای کسب سود را پیدا کنند و ثروت خود را افزایش دهند. یکی از معیارهای ساده اما بسیار مفید برای ارزیابی فرصت های سرمایه گذاری، نرخ بازگشت سرمایه (ROI) است. از این معیار برای محاسبه سود احتمالی پس از سرمایه گذاری استفاده می شود. در این مقاله به بررسی نرخ بازگشت سرمایه و نحوه محاسبه آن می پردازیم.
نرخ بازگشت سرمایه (ROI) چیست؟
امروزه افراد بیشتری با مفهوم سرمایه گذاری آشنا می شوند. آنها همیشه در تلاش هستند تا بهترین گزینه سرمایه گذاری را بیابند تا علاوه بر جلوگیری از کاهش ارزش دارایی خود، بتوانند با سرمایه خود درآمد کسب کنند. با گزینه های بسیار زیاد و متنوع سرمایه گذاری، مردم هنگام انتخاب سردرگم می شوند، بنابراین داشتن نرخ بازگشت سرمایه برای اندازه گیری فرصت های سرمایه گذاری ضروری است.
نرخ بازگشت سرمایه (درصد بازده سرمایه گذاری) یا ROI (مخفف Return of Investment) به این معنی است که اگر مقدار مشخصی پول را سرمایه گذاری کنیم، چه مقدار درآمد برای سرمایه گذار به همراه خواهد داشت و به عبارت دیگر، هر ریالی که خرج کنید چقدر ریال به شما برمی گردد.
در واقع نرخ بازگشت سرمایه نسبتی است که بازده سرمایه گذاری را به صورت درصدی از هزینه اولیه برای سرمایه گذار نشان می دهد. همانطور که اشاره کردیم این درصد یکی از معیارها و شاخص های مهمی است که برای ارزیابی موفقیت و سودآوری یک فرصت سرمایه گذاری، پروژه سرمایه گذاری یا حتی کمپین های تبلیغاتی و بازاریابی مورد استفاده قرار می گیرد.
به عنوان مثال، نرخ بازده سرمایه گذاری را می توان برای انتخاب بین سرمایه گذاری در بورس یا خرید آپارتمان محاسبه کرد. قابل توجه است که در اینجا بین ماهیت سرمایه گذاری ها تفاوتی قائل نمی شوند. در واقع سرمایه گذار می خواهد بداند هزینه هایی که داشته چقدر برایش سودآور بوده است. این سرمایه گذاری می تواند در بورس یا مسکن و سایر گزینه ها و پروژه های سرمایه گذاری باشد.
به طور کلی، ROI مثبت نشان می دهد که شما در آن سرمایه گذاری سود می کنید و ROI منفی نشان دهنده ضرر سرمایه گذاری است.
فرمول محاسبه نرخ بازگشت سرمایه
همانطور که گفته شد، معیار ROI کسب و کار، نسبت سود دریافتی از سرمایه گذاری به کل هزینه های صرف شده برای کسب و کار است. در واقع این شاخص کلیدی عملکرد در تعیین آینده کسب و کار و سرمایه گذاری در آن مهم است. در آموزش حسابداری امروزی باید به دنبال شاخص ها و عواملی باشید که حسابداری را برای شما آسان می کند، بنابراین اعتبار و تصمیمات و گزارشات شما افزایش می یابد. نرخ بازگشت سرمایه نسبت ساده ای است که به صورت زیر محاسبه می شود و هنگام سرمایه گذاری یا عدم سرمایه گذاری در یک تجارت بسیار مهم است:
بازگشت سرمایه = (هزینه کل – کل درآمد) / کل سرمایه گذاری
اگر نتیجه به دست آمده از فرمول فوق را در 100 ضرب کنید، می توانید شاخص ROI را بر اساس درصد بیان کنید. در نگاه اول ممکن است با یک فرمول محاسباتی ساده مواجه شویم اما برای محاسبه دقیق این شاخص باید موارد زیادی را در نظر گرفت که گاهی اوقات محاسبه آن را پیچیده می کند.
ویژگی‌های نرخ بازگشت سرمایه
ROI به شما کمک می کند تا با تعیین بازده بالقوه سرمایه گذاری، تصمیمات بهتری در مورد مدیریت دارایی های خود بگیرید. هرچه مهارت بیشتری در استفاده از این شاخص داشته باشید، در صرف سرمایه و زمان خود برای پروژه مورد نظر خود اطمینان بیشتری خواهید داشت. علاوه بر این، سه ویژگی مهم نرخ بازده سرمایه گذاری عبارتند از:
- محاسبه ROI آسان است.
- می توان ROI را برای انواع مختلف سرمایه گذاری خلاصه کرد.
- تخمین بهتری از سودآوری شرکت یا تیم ارائه می دهد.
نحوه تجزیه و تحلیل نرخ بازگشت سرمایه ROI
در تجزیه و تحلیل ROI، هر نتیجه مثبتی را می توان یک بازده خوب در نظر گرفت. اگر این شاخص برای یک کسب و کار یا کسب و کار مثبت باشد، به این معنی است که کل سرمایه گذاری بازیابی شده و حتی سود حاصل شده است. اگر این شاخص پس از محاسبه منفی باشد، به این معناست که درآمد حاصل از کسب و کار به اندازه ای نبوده است که تمام هزینه ها را پوشش دهد و نه تنها سودی نداشته، بلکه سرمایه اولیه نیز برنگشته است.
محاسبه نرخ بازگشت سرمایه می تواند برای انواع مشاغل و سرمایه گذاری ها استفاده شود و مدیران می توانند از این شاخص برای تعیین نرخ بازده هزینه ها و سرمایه سرمایه گذاری شده در کسب و کار استفاده کنند. همچنین سرمایه گذاران می توانند از این شاخص برای نشان دادن دارایی های خود در یک تجارت استفاده کنند و افراد حقیقی نیز می توانند از این شاخص برای نرخ بازده دارایی و دارایی خود استفاده کنند.
نکته مهمی که هنگام محاسبه بازگشت سرمایه باید در نظر داشت این است که این معیار ارزش زمانی پول را در نظر نمی گیرد. این موضوع در حوزه خرید و فروش سهام اهمیت چندانی ندارد، اما زمانی اهمیت زیادی پیدا می کند که هدف از محاسبه این شاخص محاسبه ارزش دارایی های ثابتی مانند خانه ها باشد که ارزش آنها هر سال افزایش می یابد.
کاربردهای نرخ بازده سرمایه گذاری
تا اینجا با اهمیت محاسبه نرخ بازگشت سرمایه و روش های مختلف محاسبه آن آشنا شدیم. اما سوالی که در اینجا مطرح می شود این است که شاخص ROI چه کاربردی دارد و در چه مواردی می توان از آن استفاده کرد؟ بیشترین استفاده از محاسبه این شاخص در سازمان ها و برای تدوین استراتژی های بازاریابی است.
اطلاعات مربوط به خروجی و سود دریافتی در ازای سرمایه گذاری انجام شده در یک کسب و کار یا کسب و کار، اصلی ترین و مهمترین کاربرد شاخص ROI در نظر گرفته می شود. به عنوان مثال، مقایسه دو نرخ بازده، طرحی که دارای نرخ 40 درصدی نسبت به طرحی با نرخ 20 درصدی است، نشان می دهد که طرح اول بهتر عمل کرده و توانسته سود بیشتری را برای سرمایه گذار به ارمغان بیاورد.
مورد دیگری که در آن می توان از نرخ بازگشت سرمایه استفاده کرد، زمانی است که شما به عنوان یک کسب و کار قصد دارید محصول جدیدی را به بازار معرفی کنید. اگر می خواهید سودآوری محصول جدید خود را بسنجید، می توانید پس از عرضه محصول به بازار از این شاخص استفاده کنید و سودآوری و بازگشت سرمایه آن را ارزیابی کنید. حتی با کمک این شاخص و با شبیه سازی مشتریان می توان میزان بازگشت سرمایه را به صورت تقریبی محاسبه کرد.
مزایا و معایب نرخ بازده سرمایه گذاری
مانند هر روش و معیار اندازه گیری، بازگشت سرمایه یا ROI دارای مزایا و معایبی است که باید از آنها آگاه باشیم. در ادامه به مزایای ROI اشاره می کنیم و پاسخ می دهیم که معایب و مشکلات ROI چیست.
مزایای استفاده از نرخ بازگشت سرمایه
- فرمول ROI ساده: همانطور که می بینید ROI بسیار ساده است و به راحتی قابل محاسبه است.
- تجزیه و تحلیل و مقایسه گزینه های مختلف سرمایه گذاری: این نرخ سرمایه گذار را قادر می سازد تا گزینه های مختلف سرمایه گذاری را با میزان هزینه ها و سرمایه اولیه مقایسه کند تا انتخاب و تصمیم بهتری داشته باشد.
- کاربرد نرخ بازده سرمایه گذاری در ارزیابی بنگاه ها، پروژه های سرمایه گذاری و … همانطور که از این نرخ پیداست، می توان از آن برای ارزیابی طرح های سرمایه گذاری یا حتی کمپین های تبلیغاتی نیز استفاده کرد.
- ارزیابی اثربخشی پروژه یا سرمایه گذاری مورد نظر و کمک به بهبود و بهینه سازی آن.
معایب استفاده از نرخ بازگشت سرمایه
- ناتوانی در محاسبه سود غیر قابل اندازه گیری به ریال. به عنوان مثال، کمپین های تبلیغاتی در کوتاه مدت ممکن است به بازده خاصی دست پیدا نکنند.
- این معیار نمی تواند به عنوان تنها معیار برای ارزیابی گزینه های مختلف سرمایه گذاری مورد استفاده قرار گیرد و باید از معیارهای دیگری برای انتخاب بین گزینه های مختلف سرمایه گذاری استفاده کرد.
- در این روش ریسک های سرمایه گذاری در نظر گرفته نمی شود که این یکی از مهمترین معایب نرخ بازده سرمایه است.
- می توان گفت مهم ترین نقص نرخ بازده سرمایه گذاری، عدم محاسبه ارزش زمانی پول و دوره سکون سرمایه است. با این روش هیچ تفاوتی بین سرمایه گذاری یک ساله یا دو ساله وجود ندارد، فقط نرخ بازده سرمایه گذاری مهم است. برای مثال، نرخ بازگشت سرمایه ممکن است 50 درصد در پروژه A و 150 درصد در پروژه B باشد. اما پروژه اول باید یک سال و گزینه دوم 10 سال این کارایی را داشته باشد. بنابراین زمان به دست آوردن این بازده را نیز باید به عنوان یک عامل جداگانه در نظر گرفت و یا از روش هایی استفاده کرد که ارزش زمانی پول را اندازه گیری کند.
نکته نهایی در مورد بازگشت سرمایه یا ROI
نرخ بازگشت سرمایه که با نام ROI (بازده سرمایه گذاری) نیز شناخته می شود، یکی از شاخص ها و معیارهای کلیدی عملکرد است که میزان موفقیت یک کمپین تبلیغاتی را نشان می دهد. حتی بسیاری از کارشناسان و متخصصان بر این باورند که در تدوین استراتژی های بازاریابی و تبلیغات به خصوص در حوزه دیجیتال مارکتینگ، نرخ بازگشت سرمایه را باید ملاک اصلی در نظر گرفت و استراتژی را بر اساس آن تدوین کرد.
اگر بخواهیم به سادگی بگوییم ROI چیست، شاید بهترین تعریف از نرخ بازگشت سرمایه، نسبت سود دریافتی به میزان هزینه ها و سرمایه پرداخت شده باشد. البته سود حاصله ممکن است نه تنها جنبه مالی داشته باشد و شامل عناصر غیر مالی مانند برندسازی باشد، بلکه به طور کلی به معنای محاسبه نرخ بازگشت سرمایه، درآمد و سودآوری مالی کسب و کار است.
تبلیغات یک سرمایه‌گذاری است و نمی‌توان آن را از اولویت‌های کاری حذف کرد، اما بدون شک در دنیای امروز که هر هزینه‌ای باید محاسبه شود و کسب‌وکارها، به‌ویژه استارت‌آپ‌ها، آماده هزینه‌کردن نیستند، طبیعی است که بخواهیم از سرمایه‌شان استفاده کنیم. بهترین راه بنابراین اینجاست که ROI بسیار مهم می شود.
با کمک ROI، ما نه تنها می‌توانیم ببینیم که هزینه‌های تبلیغاتی صرف چه چیزی شده است و این هزینه‌ها چگونه باید خرج شود، بلکه می‌توانیم اثربخشی تیم بازاریابی را نیز اندازه‌گیری کنیم و ببینیم که آنها تا چه اندازه موفق به کار بهینه شده‌اند.